Historische bronnen zijn noodzakelijk om historisch te leren denken. We gebruiken allerlei historisch bronmateriaal om leerlingen het onderscheid te leren maken tussen het verleden en de geschiedenis. Het verleden wordt niet rechtstreeks afgelezen uit bronnen. Geschiedenis is steeds een interpretatie van het verleden. We gebruiken historische bronnen daarom niet als een vorm van begrijpend lezen of aandachtig kijken. Om historisch te leren denken is het dus nodig om te denken over hoe onze kennis van het verleden tot stand komt (of gekomen is). In de eindtermen spreekt met daarom over het ‘redeneren met en over bronnen’.
Lees meer…
Over Historische bronnen onderzoeken
Binnen deze deelcomponent onderscheiden we drie verschillende soorten omgang met historische bronnen:
- het verzamelen van informatie uit en over bronnen
- het interpreteren van informatie uit en over bronnen
- het gebruiken van deze informatie en de interpretatie ervan om een historische vraag te beantwoorden
In de vakliteratuur wordt het afleiden van informatie uit bronnen ‘translatie’ genoemd (Wilschut, Van Straaten, & Van Riessen, 2013). Hiermee wordt het aandachtig observeren van historische bronnen verstaan. Ook het verzamelen van informatie over de bronnen (bv. wanneer of waar een bron gemaakt is, of het inschatten wat voor soort bron het is) beschouwen we als de meest eenvoudige vorm van brononderzoek. Een meer complexe vorm van brononderzoek wordt gekenmerkt door het interpreteren van de gevonden informatie. Informatie wordt dan gesitueerd in een breder kader, of wordt beoordeeld op betrouwbaarheid. De meest complexe vorm van het onderzoeken van historische bronnen wordt gekenmerkt door het inzetten van zowel translatie als interpretatie voor het beantwoorden van historische vragen.
Voorbeelden voor deze deelcomponent:
- Ontdekkingsreis Columbus: structuurbegrippen gebruiken en inleven
- Inleefoefening slavernij in de vroegmoderne tijd
- Historische vragen stellen en beantwoorden over de pest
- Beoordelen beeldvorming Godfried van Bouillon
- Beeldvorming Vikingen
- Structuurbegrippen aanleren in de context van de vroegmiddeleeuwse handel
- De Griekse kolonisatie
- Egyptische cultuur
- Keizer Augustus
- De Gracchen
Verzamelen van informatie uit en over bronnen
- Ontdekkingsreis Columbus: structuurbegrippen gebruiken en inleven
- Inleefoefening slavernij in de vroegmoderne tijd
- Historische vragen stellen en beantwoorden over de pest
- Beoordelen beeldvorming Godfried van Bouillon
- Beeldvorming Vikingen
- Structuurbegrippen aanleren in de context van de vroegmiddeleeuwse handel
- De Griekse kolonisatie
- Egyptische cultuur
- Keizer Augustus
- Versailles
Interpreteren van informatie uit bronnen
- Ontdekkingsreis Columbus: structuurbegrippen gebruiken en inleven
- Historische vragen stellen en beantwoorden over de pest
- Beoordelen beeldvorming Godfried van Bouillon
- Beeldvorming Vikingen
- Structuurbegrippen aanleren in de context van de vroegmiddeleeuwse handel
- De Griekse kolonisatie
- Egyptische cultuur
- Keizer Augustus
- Versailles
- De Spaanse furie
Gebruiken van informatie en interpretatie
- Ontdekkingsreis Columbus: structuurbegrippen gebruiken en inleven
- Historische vragen stellen en beantwoorden over de pest
- Beoordelen beeldvorming Godfried van Bouillon
- Beeldvorming Vikingen
- Structuurbegrippen aanleren in de context van de vroegmiddeleeuwse handel
- De Griekse kolonisatie
- Egyptische cultuur
- Keizer Augustus
- De Gracchen
- Versailles