Democratie in het Athene van Kleisthenes en nu
1. Welk doel streef je na?
Leerlingen benoemen de fundamentele politieke kenmerken van de Griekse samenleving.
Leerlingen duiden de historische achtergrond van actuele politieke instellingen en gebruiken in België.
Leerlingen vergelijken verschillende invullingen van het begrip ‘democratie’.
2. Over welk thema of onderwerp gaat de les?
In deze les leren de leerlingen over de kenmerken van de democratie zoals deze ontstond in Athene onder leiding van Kleisthenes. Nadien vergelijken ze dit met hoe we democratie vandaag in ons land invullen.
3. Aan welke deelcomponent(en) van historisch denken wordt er gewerkt tijdens de les(fase)?
4. Hoe bouw je de lesfase op?
Het begrip ‘democratie’ in de 5e eeuw v.Chr. heeft een andere invulling dan in West-Europa vandaag.
Lesfase 1: leerlingen leren eerst hoe we democratie in België invullen. Bv. hoe verkiezingen zorgen voor volksvertegenwoordiging, dat verkiezingen zijn gebaseerd op universeel stemrecht, en dat slechts een beperkt aantal mensen daarvan wordt uitgesloten (m.n. minderjarigen, vluchtelingen, mensen zonder burgerrechten …).
Lesfase 2: leerlingen leren nadien over de invulling van democratie in het Athene van de 5e eeuw v.Chr. Bv. over de ‘smalle’ invulling van het begrip ‘demos’, waardoor vrouwen en slaven werden uitgesloten van stemrecht. Bovendien blijkt ook dat de Atheense democratie geen volksvertegenwoordiging was, maar een rechtstreekse volksvergadering.
Lesfase 3: leerlingen maken nu de vergelijking tussen beide vormen van democratie. Ze gebruiken het structuurbegrip ‘evolutie’ om te concluderen dat de betekenis van de term veranderd is doorheen de tijd.
5. Waarom werk je zo aan Historisch denken?
Door leerlingen te leren dat het begrip ‘democratie’ in het Athene van de 5e eeuw v.Chr. een andere invulling had dan vandaag, ontwikkelen we een meer genuanceerde begripskennis van leerlingen. De betekenis van historische begrippen is vaak sterk afhankelijk van de historische context waarin ze gebruikt worden. Leerlingen maken in deze les kennis met hetzelfde begrip in twee sterk verschillende historische contexten. Deze context-afhankelijke invulling van het begrip ‘democratie’ is een meer complexe vorm van historisch denken dan wanneer het begrip slechts in 1 context zou worden aangeboden.