De Atheense democratie
1. Welk doel streef je na?
Leerlingen gebruiken het begrip ‘democratie’ om de politieke kenmerken van de Griekse samenleving te omschrijven.
Leerlingen evalueren het democratische karakter van de Atheense democratie vanuit het perspectief van verschillende personages.
Uitbreiding: Leerlingen evalueren het democratische karakter van Belgische/Vlaamse politieke instellingen vanuit het perspectief van verschillende personages.
2. Over welk thema of onderwerp gaat de les?
Het onderwerp van deze les zijn politieke bestuursvormen. Met name gaat het over het begrip ‘democratie’ dat behoort tot de eindtermen van de 1e graad. Het begrip kan ook in lessen uit de 2e graad gebruikt of herhaald worden. Het invulling van begrip wordt eerst geschetst zoals het in Athene vorm kreeg. Nadien maken leerlingen kennis met verschillende perspectieven van bewoners van Athene op democratie.
3. Aan welke deelcomponent(en) van historisch denken wordt er gewerkt tijdens de les(fase)?
4. Hoe bouw je de lesfase op?
Lesfase 1: leerlingen leren eerst over de kenmerken van de Atheense democratie daarbij wordt vertrokken vanuit verschillende definities van het begrip. Er is ruime aandacht voor de etymologie van het begrip ‘democratie’. Er wordt klassikaal gezocht naar een set van ‘typische kenmerken’ van een democratie (bv. volksvergadering, representatie, kiesrecht,…). Nadien worden deze verschillende kenmerken toegepast op de Atheense context waar bv. het kiesrecht beperkt was tot volwassen mannelijke burgers.
Lesfase 2: leerlingen onderzoeken nu de perspectieven van verschillende bewonersgroepen, bv. een slaaf, een vrouw, een vreemdeling, een minderjarige … Aan de hand de in fase 1 afgesproken ‘typische kenmerken’ evalueren leerlingen het democratische karakter van de Atheense democratie vanuit elk van deze perspectieven.
Uitbreiding lesfase 3: leerlingen onderzoeken de kenmerken van de huidige democratie (België in de 21e eeuw). Ze doen de oefening nog eens over, en onderzoeken nu het democratische karakter van de Belgische instellingen aan de hand van dezelfde set van ‘typische kenmerken’. Ze doen dit opnieuw vanuit verschillende perspectieven (bv. een vrouw, een asielzoeker, een minderjarige …).
5. Waarom werk je zo aan Historisch denken?
De betekenis van historische begrippen wordt sterk gekleurd door de historische context waarin zij gebruikt worden. Het doel van deze les is dat leerlingen begrijpen dat de meerwaarde van de democratische instellingen in Athene niet voor elke bewoner van de stad even groot was.
Gedetailleerde kennis van de democratische instellingen helpt leerlingen om zich in te kunnen leven in de verschillende perspectieven. Historische empathie wordt hier niet ingevuld als een lege affectieve doelstelling, maar krijgt een sterke cognitieve onderbouwing.